تاریخچه ی کلمات “ربات” و “رباتیک”
کلمه ی “ربات” از بازی “آر، یو، آر” (رباتهای جهانی روسومی) گرفته شده است که در سال ۱۹۲۱ توسط نویسنده ی اهل چک، “کارل چاپِک” اختراع شد. کلمه ی “ربات” از کلمه ی “رباتا” به معنای “کار اجباری” است که ریشه آن زبان چک است. “کارل چاپِک” پس از یورش آلمان ها به چکسلواکی در سال ۱۹۳۸ و پیش از آنکه “گستاپو” (پلیس آلمانی) دستش به او برسد، جان سپرد. این بازی در کشور آمریکا بسیار مورد توجه قرار گرفت. واژه ی “رباتیک” از داستان های علمی تخیلی نیز نشات میگیرد که برای اولین بار در داستان کوتاه “Runaround” (1942) نوشتهی “ایزاک آسیموف” استفاده شد. این داستان برای اولین بار در کتاب معروف آسیموف با عنوان “من، ربات” مطرح شد. ایدهی “مغز پوزیترونی” (که شخصیت “دِیتا” در فیلم “پیشتازان فضا” آن را عنوان کرد) و “سه قانون رباتیک” در داستانهای ربات کتاب ایزاک آسیموف عنوان شدند. بعدها، آسیموف، قانون “صفر” را نیز به این قوانین اضافه کرد.
تعریف ربات
“موسسه ربات آمریکا” (۱۹۷۹)، ربات را اینگونه تعریف میکند: “ربات، یک بازوی مکانیکی چندمنظوره با قابلیت برنامه ریزی است که برای حرکت اشیاء، اجزاء، ابزارها یا دستگاه های تخصصی از طریق حرکات مختلف و برنامه ریزی شده برای انجام کارهای گوناگون طراحی شده است.”
برطبق تعریف “دیکشنری وبستر” (۱۹۹۳): “ربات، وسیلهای اتوماتیک است که فعالیت هایی انسانی یا ماشینی را همانند یک انسان، انجام میدهد.”
تاریخچه ی ربات ها در دنیای حقیقی
ربات “کلپسیدرا” یا “ساعت آبی” جزء اولین ربات هایی بود که ۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح ساخته شد. سازنده ی این ربات، “تسیبیوس” اهل اسکندریه، فیزیک دان و مخترع مصری بود. اولین دستگاه های دارای کنترل از راه دور توسط “نیکولا تسلا” در دهه ی ۱۸۹۰ ساخته شدند. شهرت تسلا از اختراع نیروی برق دارای جریان متناوب، رادیو (قبل از مارکونی)، موتورهای القایی، فنر تسلا و سایر دستگاه های الکتریکی نشات میگیرد. سایر ربات های اولیه (در دهه ی ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰) با نام “Elsie the tortoise” (“Machina spectulatrix”) توسط “گری والتر” و ربات “beast” توسط “جان هاپکینز” ساخته شدند. ربات “Shaky” جعبه ای کوچک، متحرک و چرخدار بود که از حافظه و استدلال منطقی برای حل مشکلات و مسیریابی در محیط استفاده میکرد. “موسسه تحقیقات استنفورد” در پالو آلتو کالیفرنیا این ربات را در دهه ی ۱۹۶۰ طراحی و تولید کرد. “کامیون پادار جنرال الکتریک” رباتی چهار چرخ و بزرگ ( ۳۰۰۰ پوند یا ۱۳۶۲ کیلوگرم) بود که در هر ساعت میتوانست ۴ مایل طی کند. کامیون پادار اولین وسیله ی پادار بود که مغز کامپیوتری داشت و “رالف موسر” در دهه ی ۱۹۶۰ در شرکت جنرال الکتریک، آنرا ساخته بود. ربات های “Unimates” اولین ربات های مدرن صنعتی بودند که “جرج دوول” و “جو انگلبرگر” در دهه ی ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ آنها را طراحی کردند. انگلبرگر اولین شرکت تولید رباتیک را با نام “Unimation” راه اندازی کرد و به عنوان “پدر رباتیک” نام گذاری شد.
کاربرد رباتها در دنیای امروزی
تحقیق و اکتشاف
مردم به مکان هایی علاقه دارند که ممکن است خطرناک باشند؛ مکان هایی مانند فضا یا اعماق اقیانوس ها. اما زمانی که نتوانند به این مکان ها بروند، ربات هایی میسازند که میتوانند این کار را انجام دهند. این ربات ها میتوانند دوربین و سایر ابزارها را حمل کنند به طوریکه از قابلیت جمع آوری و ارسال اطلاعات به کاربران انسانی برخوردار هستند.
ربات زیردریایی “Odyssey IIb” توسط دانشمندان در موسسه تحقیقاتی ماساچوست برای تحقیق و اکتشاف تولید شد.
صنعت
ربات ها میتوانند کارها را بسیار سریع تر از انسان ها انجام دهند. آن ها نیازی به خوردن، آشامیدن یا حمام و دستشویی ندارد. ربات ها میتوانند کارهای تکراری را انجام دهند که برای انسان ها بسیار خسته کننده هستند؛ آنها متوقف نمیشوند، از سرعتشان کم نمیشود و مثل انسان ها به خواب نمی روند.
علم پزشکی
دکترها گاهی برای انجام کارهای خود از ربات ها استفاده میکنند. انسان نمیتواند دقیقا حفره ای با طول و عرض ۱ دهم اینچ ایجاد کند. ربات ها میتوانند داروها را بسیار سریعتر و دقیقتر از انسان ها تولید کنند.
تعدادی از دکترها و مهندسان نیز درحال طراحی و توسعه ی اندام های پروتزی (بیونیک)هستند که از مکانیزم های رباتیک استفاده میکنند. “دکتر دیوید گو” عضو تیم تحقیقات و توسعه پروتز” در “بیمارستان پروتز پرینس مارگارت رز”، اولین بازوی بیونیک را که “بازوی مدولار ادینبورگ” نامیده میشد، در سال ۱۹۹۸ تولید کرد.
کارهای نظامی و پلیسی
پلیس به ربات های خاصی برای خنثی کردن بمب و کارگذاشتن دوربین و میکروفون در مکان های خطرناک نیاز دارد که ممکن است ورود پلیس به آنجا با خطر صدمه یا مرگ همراه باشد. ارتش برای (۱) تعیین مکان و تخریب معادن روی زمین و زیر آب (۲) ورود پایگاه های ارتش برای جمع آوری اطلاعات و (۳) جاسوسی از نیروهای دشمن از ربات ها کمک میگیرد.
سرگرمی
ربات ها در ابتدا فقط برای سرگرمی ساخته شده بودند، اما پس از آنکه دسترسی به فناوری افزایش یافت، ربات های حقیقی ساخته شدند. بسیاری از ربات ها همچنان در تلویزیون و فیلم ها قابل مشاهده میشوند. این ربات های تخیلی، کارهای بسیاری انجام میدهند که ربات های حقیقی قادر به انجام آنها نیستند. بعضی از ربات ها در فیلم ها برای حمله به مردم ساخته میشوند، اما در دنیای حقیقی نمیتوانند آسیبی به افراد وارد کنند چراکه توسط دیگران کنترل میشوند. ربات ها در فیلم ها و بازی های کامپیوتری نیز به مردم حمله میکنند.
ربات های اسباب بازی
فناوری جدید ربات درحال تولید نسل جدیدی از اسباب بازی های جالب و مورد توجه برای کودکان است. ربات “FURBY” یک ربات اسباب بازی جدید است که در کریسمس سال ۱۹۹۸ در فروشگاه ها موجود شد و محبوبیت آن بدون توقف ادامه یافت. ربات دیگر، ”LEGO MINDSTORMS” نام دارد که بسته ی ربات ساخت و ساز است. این بسته ها که توسط کمپانی LOGO و باهمکاری دانشمندان موسسه تحقیقات و توسعه ماساچوست تولید شدند، امکان ایجاد و برنامه ریزی ربات ها را برای کودکان فراهم میسازند. سومین ربات اسباب بازی، “Aibo” نام دارد که سگ ربات شرکت سونی است. شرکت سونی، تعداد محدودی از ربات های “Aibo”را در آمریکا میفروشد.
منابع
آرکین، رونالد سی (۱۹۹۸). رباتهای رفتار محور. انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه ماساچوست: کمبریج.
آسیموف، ایزاک (۱۹۵۰). من، ربات. انتشارات فاوست: گرینویچ.
کاپک، کارل (۱۹۲۳). آر، یو، آر. انتشارات دانشگاه آکسفورد، آکسفورد: انگلستان.
گرین، کارول (۱۹۸۳). رباتهای یک کتاب جدید و واقعی. انتشارات چیلدرن: شیکاگو.
ساپلی، کِرت (۱۹۹۷). انقلاب ربات ها. جفرافیای ملی، ۹۵-۷۶: ۱۹۲.
والتر، دابلیو گری (۱۹۵۳). مغز زنده. نورتون و کامپنی: نیویورک.
ویکلگرن، اینگرید (۱۹۹۶). رباتهای رامبلین. فرنلکین واتس: نیویورک.